I ova bolnica je, poput mnogih velikih zapadnoevropskih bolnica , predstavljala praktičan izraz filantropske ljubavi. Njen cilj je, zapravo, predstavljalo samo milosrđe. Međutim, u to vreme se još nalazila u povoju te je nega bolesnika predstavljala najvažniji faktor lečenja. U to vreme bolnicom su se koristila samo samačka lica, kao i oni bolesnici koji su ostali bez ikakve potpore. Da na ovom planu ne bi dolazilo do eventualnih zloupotreba, gradsko rukovodstvo je strogo vodilo računa o tome da zaista samo istinski potrebita lica koriste bolnicu.
Gradsko veće je brinulo o bolnici. To se vidi i iz zapisnika sa sednice Gradskog saveta, održane 11. aprila 1861. godine, koji glasi: ".... savet gradski, budući u saznanju da se u gradskoj bolnici, kako prijem bolesnika, tako i snabdevanje njihovom hranom i lekovima nepravilno i samovoljno vrše, gospodi gradskom kapetanu Endreu Dudašu, glavnom beležniku Mihalju Lovašiju i savetniku Antalu Papu, izradu i podnošenje savetu meritornog statuta, poverava." Gradski kapetan Endre Dudaš je 13. juna 1861. godine podneo izveštaj o stanju u bolnici: "..da je među bolesnicima više takvih pronašao koji se tamo samo zarad parazitiranja zadržavaju, a ne u skladu sa prihvaćenim predlogom" - oni su smesta bili otpušteni iz bolnice. Ova strogost je išla dotle da su u bolnicu mogla biti primana samo ona lica, čiji je prijem odobrio gradski predstojnik, odnosno njegov zamenik. Sve je to učinjeno zbog toga što je gradsko rukovodstvo strahovalo da će doći do pražnjenja budžeta, i da neće biti sredstava iz kojih bi se bolnica izdržavala.
U prošlom veku je, kao što smo pomenuli, pitanje bolnice bilo u domenu praktičnog milosrđa i humanizma. I ustanove i pojedinci su protežiranje bolnice smatrali aktom dobročinstva, a ne, pak, humanom i građanskom obavezom. Darivanje se odvijalo prilično intenzivno, ali ono nije podmirivalo potrebe. Trebalo je prilagoditi bolničko lečenje obimu darivanja. Za održavanje i opstajanje bolnice stajale su na raspolaganju i impozantne zadužbine osnovane pri gradu i katoličkoj crkvi. No, jedino su kamate, prispele od ovih zadužbina, mogle biti korišćene za lečenje. Imućni bolesnici su lečenje plaćali. Ako je osoba, lečena u bolnici, bila bez imetka, trebala je gradu podneti molbu za oprost bolničkih troškova.U prošlom veku je postojao običaj osnivanja tzv. "posteljnih zadužbina". To je praktično značilo da je zadužbinar polagao određenu svotu novca kao depozit u gradsku blagajnu. Kamate od tog novca su korišćene za pokrivanje bolničkih izdataka. U prvom redu za kupovinu i popunjavanje posteljne opreme, a potom i za nabavku razne druge zdravstvene opreme. Zadužbina je nosila ime svog osnivača, a na kraju svake godine kamate su stavljane na raspolaganje bolnici. Na ovaj isti način su korišćeni i prihodi od kamata ostvareni na ime gradske bolničke zadužbine. Ta zadužbina je bila veoma impozantna, jer je, prema današnjim merilima, njena vrednost bila ekvivalentna vrednosti 100 jutara zemlje. Održavanje bolnice se oslanjalo na sledeće finansijske izvore:
Veoma je poučno proučavanje završnog godišnjeg računa bolnice. Rubrika "prihodi" sastojala se iz dva dela: jedna kolona je prikazivala gotovinksi dohodak, dok je druga kolona donosila prikaz količine naturalnih priloga, i, naposletku, njihovu vrednost izraženu u forintama. Prilozi su dnevno evidentirani i skladišteni a kvarljive namirnice su odmah korišćene.
Zamisao o izgradnji bolnice se prvi put javila 1857. godine. Na sednici (Gradske skupštine) od 4. juna, čuo se predlog da se bolnici da jedan određeni deo sreske zemlje, kako bi ista mogla bolje privređivati. Skupština je taj predlog odbacila, no istovremeno je poslala jednu komisiju, sa gradskim predstojnikom na čelu, kojoj je poverila izradu nacrta predloga o izgradnji bolnice.
Posao oko hranjenja i nege bolesnika je obavljala samo jedna osoba. Kao što se to iz zabeleški sačinjenih u 1840. i 1846. godini može videti, naturalni prilozi su pristizali redovno iz dana u dan, u, moglo bi se reći, zadovoljavajućem obimu. Prirodna posledica ovoga je bila činjenica da je bolnička kuhinja te priloge koristila i smesta ih uvrštavala u jelovnik. O dijetalnoj ishrani, kao i o njenoj eventualnoj raznovrsnosti, nije bilo ni govora. Troškove onoga što je za ishranu, eventualno, bilo potrebno dodatno kupovati, negovateljica je kasnije obračunavala sa bolničkom blagajnom. Zadužena osoba je obavljala polivalentnu zdravstvenu službu: negovala je bolesnike, kuvala, spremala. Ovaj sistem ishrane je stajao na raspolaganju od 1834. godine do 1. jula 1861. godine, odnosno gotovo 30 godina. Kasnije su se naturalni prilozi smanjili po obimu i postepeno presahli. Nije, dakle, imalo smisla održavati dotadašnji "familijarni sistem". Ishrana je data u najam. U početku je preduzetnik, koji se toga prihvatio, bio sam negovatelj. Ali, kako se ovaj sistem nije potvrdio, uskoro je ishrana potpuno odvojena od poslova vezanih za negu bolesnika. Jelovnik sa cenovnikom, podnet Skupštini, bio je prilično siromašan i jednoličan. Sveukupno se sastojao iz 5 stavki:
Isto tako je dato u najam i pranje bolesničkog rublja i posteljine. Ovaj preduzetnički sistem ishrane je opstajao tokom narednih 80 godina - sve do 1. januara 1942. godine. Ishrana bolesnika je poveravana onom preduzetniku, koji bi na raspisanom konkursu ponudio najniže cene, a ugovor bi bio sklapan na jednu do tri godine.
Na osnovu raspoložive dokumentacije, ustanovili smo sa potpunom izvesnošću da je bolnica već postojala februara 1834. godine. Te godine je "ranarnik" Jožef Veksler bio jedina osoba u zdravstvenoj službi. Diplomiranih lekara, inače, u Senti nije bilo ni ranije. To potvrđuje i činjenica da je 1818. godine, kada je Senta dobila dozvolu za podizanje apoteke, Namesnički savet uputio grad da, u interesu narodnog zdravlja, angažuje diplomiranog lekara. U spisima koji potiču iz druge polovine XVIII veka, kao i u onima sa početka našeg veka, susrećemo se sa više imena ranarnika, no diplomirani lekar se ne pominje nigde. Prvi diplomirani lekar (doktor medicinae) je bio Jožef Čendič, koji se nastanio u Senti 1838. godine i verovatno smesta preuzeo rukovođenje bolnicom. U bolnici je radio zajedno sa, gore pomenutim, Jozefom Vekslerom, koji je rođen 1803, a koji je radio od 1834. do 1861. godine kada je penzionisan. Umro je u Senti 1873. i sahranjen na Jevrejskom groblju. Drugi Čendičev savremenik je bio Mihajlo Živković, takođe "ranarnik". Rođen je 1811, a od 1841. do 1872. je bio u bolničkoj, odnosno gradskoj službi. Prema svedočanstvima iz matične knjige umrlih, umro je od tuberkuloze 16. decembra 1881. godine. Počiva na senćanskom Pravoslavnom groblju.
Dr Jožef Čendič, koga onovremeni službeni dokumenti pominju kao "glavnog lekara" ili "internistu", je u bolnici službovao zajedno sa dva ranarnika a ujedno je bio i njen direktor. On je istovremeno obavljao i administrativno-lekarske funkcije. Prilikom opšteg reizbora 1861. godine - što je u ono vreme bilo uobičajeno - on je ponovo izabran, a isto tako i Mihajlo Živković. Pošto je te godine uvedeno polaganje lekarske, babičke i veterinarske zakletve, dr Čendič i Mihajlo Živković su 27. juna 1861. godine, pred Skupštinom svečano položili zakletvu. Tekst zakletve je glasio:
"Ja, ................., se zaklinjem u živoga Boga i sve božije svece da ću preuzevši položaj lekara gradskog, sve svoje službene obaveze verno i u skladu sa duhom ustavnoga zakona tačno ispunjavati, da ću mome nadzoru i brizi poverene ustanove gradske s punom umešnošću podupirati, poslove njihove unapređivati, te da ću isto tako u cilju očuvanja javnoga interesa izabranog saveta gradskog, uredbe i zaključke tačno izvršavati. Tako mi Bog pomogao. Amin".
Uzajamni odnos lekara i Gradskog saveta je karakterisala stalna provera pacijenata u senci straha od toga da lekari, slučajno, u bolnicu ne prime nekoga kome to nije neophodno. Naravno, u tim slučajevima se radilo o siromašnim bolesnicima. Lečenje platežno sposobnih bolesnika nije opterećivalo grad. Stoga su lekari morali svake dve nedelje - kasnije svakih 5 dana - da dostavljaju podroban izveštaj gradskoj upravi. Događalo se da je tako dostavljeno mišljenje lekara kontrolisano posredstvom županijskog lekara, koji je zbog toga iz sedišta županije kolima putovao do Sente. Njegove troškove su plaćali lekari, odnosno grad, u zavisnosti od toga ko je u slučaju rasprave na kraju proglašavan odgovornim. Razumljivo je da ovako sitničarska štedljivost nije služila zdravlju komune.
Oficijelna zdravstvena služba je 1862. godine uspostvaljena na celokupnoj državnoj teritoriji. Lekari su u ovoj službi nosili titulu županijskog ili opštinskog "prvog glavnog lekara" ("primarijusa"). Njihova primanja su bila izjednačena sa platama sudskih činovnika prvoga stepena (1000 forinti godišnje). Prema obaveštenju predstojničke kancelarije, koje je pročitano na skupštinskoj sednici od 15. novembra 1862. godine, veleuvaženi Namesnički savet je odobrio uspostavljanje jedne "stanice prvog glavnog lekara". Na taj položaj je, verovatno usled veoma povoljnih primanja, konkurisalo 17 diplomiranih lekara. Službu je dobio dr Janoš Nepomuki Revai. Veliki župan Agošton Piukovič je 28. novembra potvrdio njegovo postavljanje na pomenutu funkciju. Na konkursu je učestvovao i, u to vreme već vremešni, dr Jožef Čendič. Kandidovali su ga kao devetog na listi, tako da je njegov izbor bio bez izgleda na uspeh. Dr Revai je, nakon svog izbora, 1863. godine počeo da radi u svojoj 33. godini sa mladalačkim žarom i ambicijama. Dr Čendič je nakon toga nosio titulu "sekundarnog bolničkog lekara", ali ne zadugo, jer je već nakon godinu dana, 1. aprila 1864. godine, umro. Mogao je imati oko 60 godina. Iza njega je ostalo devetoro dece. Sahranjen je na Gornjegradskom groblju. Njegov grob od švedskog granita je, i nakon jednog stoleća, još uvek u dobrom stanju. U Senti živi njegova praunuka (1964. godine, prim. prev.) od koje smo uspeli pribaviti jednu njegovu fotografiju. Verovatno su tokom 1863. godine dr Ćendič i dr Revai radili u bolnici. Nije isključeno ni da je dr Čendič poslednju godinu svog života proveo na bolovanju. Izvesno je da mu je zdravstveno stanje bilo narušeno, jer je preminuo aprila 1864. godine.
Nakon smrti dr Čendiča, u bolnici su, od 1864. do 1872. godine, radili dr Revai kao "prvi gradski lekar" i Živković kao "ranarnik". Pomena vredan događaj je predstavljalo uvođenje zaštitnog cepljenja protiv velikih boginja već 1861. godine. Neophodnost vakcinacije je, inače, preporučena tek 12 godina kasnije, na Međunarodnom kongresu iz higijene u Beču, dok ju je obaveznom učinilo tek donošenje odgovarajućeg zakona 1876. godine. Dr Revai je, kao rukovodeći glavni gradski lekar, gotovo 40 godina obavljao dužnosti direktora bolnice. Učestvovao je u kreiranju zdravstvene i gradske politike, a njegova reč je slušana u svim prilikama u kojima je grad donosio važne odluke. Podnosio je iscrpne izveštaje na svakom skupštinskom zasedanju. Oformljena ustanova je Koloničevim posredstvom putem adaptacije pretvorena u bolnicu. Već 1857. godine, dakle 23 godine nakon njenog stavljanja u funkciju, javila se zamisao o gradnji nove bolnice. Na skupštinskom zasedanju od 7. avgusta 1870. godine, poslanik Andrija Nikolić je podneo predlog za izgradnju nove bolnice. U svom podnesku poslanik tvrdi "da pošto je već ranije potrebno bilo od strane grada o jednoj redovnoj bolničkoj zgradi razmišljati, pošto je postojeća zgrada za bolnicu samo kao privremeno rešenje proglašena, dok za to grad pogodnije, prostranije prostorije ne odabere. Uvidevši da godišnje opravke sadašnje bolnice zamašnih sredstava staju, kojih pak jedna tako ruševna zgrada ne zavređuje, sa stanovišta ekonomičnosti predlaže da grad jednu bolnicu koja bi savremenim potrebama i zahtevima udovoljavala sagradi, kao i da inžinjera gradskog uputi da takav jedan plan sačini". Poslanik dr Janoš Revai je s radošću prihvatio ovu inicijativu, jer "sadašnja bolnica ne odgovara svom cilju pošto se pre može nazvati negovaonom negoli bolnicom". On je ujedno predložio i izgradnju jednog staračkog doma. Bila je delegirana jedna komisija, kojoj je naloženo da sačini izveštaj. Izveštaj je Skupštini podnet 9. oktobra 1871. godine. On je prihvaćen, a gradskom inžinjeru je naloženo da izradi plan. Ovo su bili prvi ozbiljan predlog i prva inicijativa za izgradnju bolnice.
Protekla je jedna godina. Poslanik Vartolomej Savić 1872. godine podnosi interpelaciju po pitanju bolnice. "Još je prošle godine rečeno da po pitanju bolnice nešto preduzeti treba". Skupština tada već određuje raspisivanje konkursa. U međuvremenu je opštinski predstojnik, zajedno sa stručnjacima, pregledao postojeću zgradu. Skupštini je podneo izveštaj na sledeći način: "Budući da je zgrada bolnice u svakome trenutku urušavanju izložena, te budući da ju je opraviti nemoguće, nužno je za potrebe bolnice drugu lokaciju odrediti: inače ni on (predstojnik) kao i dr Revai prošle godine odgovornost usled eventualnih nesreća koje bi se dogoditi mogle na sebe nije spreman preuzeti". Skupština je, nakon toga, raspravljala o tome gde bi se bolnica mogla hitno premestiti. Gradski predstojnik je predložio da se isprazni Arvaijeva škola, koja je, u to vreme, nakon izgradnje bila predata na upotrebu. Skupština je prihvatila plan i naložila momentalno preseljenje. Ovaj skupštinski nalog sproveden je, međutim, u drugom obliku. Preseljenje je, zaista, obavljeno između 4. novembra 1872. godine i 13. februara 1873. godine, ali ne u zgradu Arvaijeve škole na Ađanskom putu. O ovoj promeni nismo našli ni traga u skupštinskim zapisnicima. Verovatno, za vreme školske godine nije bilo tako lako rešiti pitanje učionica, te je stoga izbor pao na zabavište.
A šta se dogodilo sa najstarijim bolničkim zgradama i samim zemljištem?
Na skupštinskoj sednici, održanoj 13. februara 1873. godine, predsedavajući gradski predstojnik je postavio pitanje šta da se učini sa bivšom bolnicom? Prema mišljenju poslanika Đurđovanskog, grad to zemljište ne bi mogao prodati, jer ga je počivši Laslo Kolonič, bivši senćanski župnik, kupio i zaveštao u dobrotvorne svrhe. Odluka doneta po ovom pitanju glasi: "dve zgrade zadržane biće, a krovne konstrukcije ruiniranih zgrada će putem otvorene dražbe prodaji izložene biti. Preostale zgrade sa dobrim zidovima i krovovima se pak sve dotle izdavati mogu dogod gradu za tim potreba ne prestane".
Dok su postojale, zgrade su svake godine licitacijom bile izdavane u zakup. U međuvremenu bile su korišćene kao skladišta. Nagomilavan otpadni građevinski materijal je povremeno prodavan putem dražbe. Posle pražnjenja zgrada, vladalo je mišljenje da će se na tom mestu graditi nova bolnica, te da će nakon njene izgradnje, bolnica iz zgrade zabavišta biti preseljena. Ali, stvari se nisu odvijale prema ovim zamislima. Godine 1907. izgorela je zgrada (ili zgrade?) stare bolnice. Od prikupljenog otpadnog drveta sagrađena je jedna drvena baraka, koja je bila nastanljiva. Stanar barake je istovremeno bio i čuvar parcele. Ova parcela je, predstavljajući gradsku svojinu, usled toga što je grad bio titular zadužbine, približno 80 godina stajala neiskorišćena. Na osnovu zahteva okolnog stanovništva, parcela je tokom 1949. i 1950. preuređena u park te je predstavljala i opštinsko dečije igralište. Drvena baraka se (kasnije) srušila, a daske su pod okriljem noći nestale. Nadzor nad dečijim igralištem je poveren Ilešu Juhasu, koji je stanovao u njegovom susedstvu. On je taj mali park čuvao tokom tri godine i kao platu od grada dobijao 1500 dinara mesečno. U vreme kada su pisani ovi redovi, on je još bio živ (imao je 93 godine) i žalio što više nije bio u stanju da ćuva "Ilešov plac", kako su ga građani po njemu nazivali. Taj prostor je 1953. isparcelisan kao gradsko građevinsko zemljište, a pet novih, u maniru vila građenih stambenih objekata, prošlost je predala zaboravu. Cilj ovog zapisa je da sačuva za naše potomke uspomenu i sećanje na to, da je na uglu današnje ulice Laze Lazarevića i Branka Radičevića, godine 1834. bila izgrađena najstarija bolnica u Bačkoj. Neki građani Sente još pamte da su ulicu Branka Radičevića zvali po njoj Starobolnička ulica (Régi kórház utca).
Poslednju deceniju postojanja stare bolnice na Pivarevom gruntu obeležava i Prusko - austrijski rat. Gradska skupština je 15. jula 1866. donela odluku o uspostavljanju ratne bolnice: formirana je komisija, kojoj je predsedavao prvi glavni gradski lekar. Shodno planu, trebalo je po privatnim kućama obezbediti 32 ležaja za ranjenike kod Kenigreca. "Bezbroj ratnika je ranjeno, a razbolelo ih se toliko da ih ni carsko - kraljevske javne bolnice primiti nisu mogle". Gradski zapisnici ne pominju dalje ratnu bolnicu. Verovatno je da ranjenici ovamo nisu ni dospevali, jer bi o tome u zapisnicima ili obračunima bezuslovno morao ostati neki trag. Na opštinskoj skupštini, koja se bavila izborom novih kadrova, godine 1872. je na mesto prvog glavnog opštinskog lekara ponovo izabran dr Janoš Revai. Na mesto drugog gradskog lekara konkurisala su 3 lekara. Izabran je ranarnik Lajoš Kuti (ranarnici Jožef Veksler i Mihajlo Živković su u to vreme već bili penzionisani).