Zdravstveni pokazatelji

Nema tačnih podataka, ali, posredno, možemo da izračunamo broj postelja u Bolnici na prvoj lokaciji. On je iznosio 10 i nije se menjao sve do 1844. godine kada je broj povećan na 20.Tek, prelaskom Bolnice na drugu lokaciju, 1872. godine, tačno se može utvrditi da je broj postelja 1874. godine iznosio 30 i da se nije menjao do 1914. godine kada je povećan na 50. Ovaj broj postelja se nije menjao do 1942. godine kada se Bolnica seli na treću (današnju) lokaciju i tada ima 120 postelja. Proširenjem "B" paviljona, kapacitet Bolnice se povećava za 12 postelja i 1947. godine iznosi 132 postelje. Najveći skok u kapacitetu Bolnice dogodio se 1959. godine. Naime, završena je izgradnja novog paviljona, stekli su se uslovi za formiranje novih službi i kapacitet Bolnice je povećan za 182 postelje. Ovo povećanje je išlo u etapama, tako da je Bolnica do 1. I 1959. godine imala 232, do 1. VI 1959. godine 256, kasnije 294 da bi do 1. X 1959. godine radila sa 314 postelja. One su bile raspoređene na sledeći način:

Interno, Hirurško i Ginekološko-akušersko odeljenje su smešteni u novoizgrađenom paviljonu, Dečije i ORL odeljenje u staroj zgradi bolnice a Grudno i Zarazno odeljenje u "B" i "C" paviljonu.

Godine 1962. se završava izgradnja mosta na Tisi, što omogućava dolazak pacijenata, i iz Banata, u Bolnicu. Broj postelja se povećava iz godine u godinu, tako da 1965. godine dostiže cifru od 330 postelja. Delom su postelje povećane zbog otvaranja Očnog odeljenja, koje je imalo kapacitet od 10 postelja a bilo je smešteno u staru zgradu Bolnice. Raspored postelja Bolnice, po odeljenjima u 1965. godini, bio je sledeći:

Godine 1966. je broj postelja povećan za 15, od kojih je 8 smešteno na Interno odeljenje, 6 na Hirurško odeljenje, tako, da oba ova odeljenja, sada, imaju po 80 postelja, a 1 postelja je smeštena na ORL odeljenje.

Iz godine u godinu, Bolnica povećava posteljni fond, ali je to povećanje usledilo, većim delom, na račun prostornog kapaciteta, zbog pritiska, odnosno povećanja broja bolesnika, ubacivanjem pomoćnih kreveta. Iskorišćenost postelja raste, što, imperativno, povlači potrebu za proširenjem postojećeg bolničkog kapaciteta sa ciljem da se udovolji rastu prirodne potražnje.

Tako, 1968. godine, po završetku novog paviljona, Bolnica dobija prostor za novih 85 postelja. Tako te godine ima 430 postelja, koje su raspoređene na sledeći način:

U novoizgrađenom paviljonu dobijaju mesto Ginekološko, Porođajno, Dečije odeljenje i Odsek za rehabilitaciju, a novo otvoreno Neuropsihijatrijsko odeljenje, smešteno je u staru zgradu Bolnice.

Od 1970-1975. godine je broj postelja oscilirao od 416 do 427, da bi se, ukidanjem Zaraznog odeljenja 1975. godine, broj postelja smanjio na 397. Ovaj broj postelja se održavao, sa malim oscilacijama, sve do 1985. godine kada se povećava na 419.

Od 1970-1985. godine, došlo je do promena u posteljnom fondu: na Internom odeljenju 1970. (broj postelja povećan na 90), na Neuropsihijatrijskom odeljenju 1973. (povećanje na 40 postelja) i 1985. (povećanje na 48 postelja), na Hirurškom odeljenju 1981. (povećanje na 88 postelja), na Ginekološko-akušerskom odeljenju 1978. (povećanje na 65 postelja) i 1985. (povećanje na 72 postelje), na Dečijem odeljenju 1970. (smanjenje na 45 postelja) i 1978. (smanjenje na 40 postelja) i na Očnom odeljenju 1978. (smanjenje na 8 postelja).

Do još jednog povećanja postelja je došlo i 1988. godine kada je broj postelja povećan na 426 (5 postelja na Ginekološkom odeljenju i 2 postelje na Odeljenju za rehabilitaciju).

Usvajanjem nove mreže zdravstvenih ustanova Republike Srbije i utvrđivanjem broja postelja u Bolnicama opšteg tipa, za Bolnicu u Senti je utvrđeno da može da ima 330 postelja. Ove postelje su raspoređene na sledeći način:

Od ukupno 330 postelja, utvrđen je tačan procenat postelja za intenzivnu negu bolesnika, tako da Interno odeljenje ima Koronarnu jedinicu sa 7 postelja, dok "šok sobe" imaju Hirurško odeljenje sa 5, Neuropsihijatrijsko sa 7 i Ginekološko odeljenje sa 3 postelje. Interno odeljenje ima u svom sastavu i jednu sobu sa 4 postelje za izolaciju infektivnih bolesnika.

Grafikon br. 4: prikaz broja postelja od 1966 do 1998. godine

Broj zaposlenih u Bolnici je bio, relativno, konstantan kada nije dolazilo do povećanja kapaciteta. Tako se broj zaposlenih menja: 1872. godine (sa 5 na 8), 1942. godine (sa 12 na 40), 1958. godine (sa 68 na 116), 1968. godine na 296, sa tendencijom stalnog rasta da bi dostigao svoj maksimum 1989. godine kada Bolnica ima 401 zaposlenog radnika. Od te godine, broj osoblja se smanjuje sve do 1995. godine kada iznosi 326 radnika ali sa blagom tendencijom ponovnog povećanja do danas (358 radnika).

Na tabeli br 7, koja prikazuje broj i kvalifikacionu strukturu zaposlenih, uočava se da dolazi do stalnog rasta broja zaposlenih medicinskih sestara, što je bila i namera. Na taj način bi sav posao bolničara bio preuzet od strane srednjih kadrova. Prestalo se sa školovanjem novih zdravstvenih kadrova sa nižom stručnom spremom. Do smanjenja broja osoblja sa nižom stručnom spremom, nije došlo samo zbog prestanka radnog odnosa zbog penzionisanja i odseljenja, već i zbog dokvalifikacije ovih kadrova. Poslednja bolničarka radila je u bolnici 1996. godine. Iako dolazi do drastičnog povećanja broja medicinskih sestara, a smanjenja bolničara, njihov ukupan broj nema većih oscilacija i, zbirno gledano od 1966-1998. godine, kreće se u intervalu od 174-218.

Do povećanja broja lekara je došlo šezdesetih godina, posebno 1962. godine. Ovih godina su primljeni lekari, koji su prema planu krenuli na specijalizacije u granama medicine, koje do tada nisu bile zastupljenje u senćanskoj zdravstvenoj službi, kao što su mikrobiologija, neuropsihijatrija, oftalmologija, radiologija, transfuziologija, anestezija itd.

Broj bolesnika, koji su lečeni u Bolnici, rastao je godinama, da bi 1964. godine dostigao cifru od 10.111. Od 1964-1990. godine, broj bolesnika se nije drastično menjao i varirao je u intervalu od 10-12.000. Od 1990. godine dolazi do drastičnog smanjenja broja lečenih bolesnika u Bolnici. Najmanji broj lečenih bolesnika bio je 1993. godine, svega 5.062. Do toga je došlo iz više razloga: najvažniji je da je te godine došlo do smanjenja broja lečenih osiguranika iz Bečeja - sa 19% na 3% u odnosu na prethodnu godinu. Drugi razlog je bio uredba Ministarstva za zdravlje koja, je obavezala zdravstvene ustanove, zbog uvedenih sankcija međunarodne zajednice prema našoj zemlji, da se racionalno ponašaju i da na lečenje primaju samo hitne slućajeve. Od 1993. godine broj lečenih bolesnika u Bolnici se veoma sporo povećava i 1998. godine još ne dostiže broj lečenih bolesnika, koji smo imali 1959. godine.

Broj bolesničko obskrbnih dana (B.O.) povećavao se iz godine u godinu, da bi svoj maksimum dostigao 1978. godine (148.256). Te godine bio je i najveći broj lečenih bolesnika u Bolnici. Osim broja bolesnika, na broj B.O. dana je uticalo povećanje procenta bolesnika iz Čoke a takođe i produženje prosečne dužine lečenja. Od tada, pa do danas, dolazi do konstantnog pada broja B.O. dana da bi najmanji broj dana bio 1993. godine (55.063), iz napred navedenih razloga.

Tabela br. 7: broj osoblja po kvalifikacionoj strukturi i broj postelja Bolnice u Senti od 1966-1998. godine

Tabela br. 8: broj kreveta, bolesnika, B.O. dana, prosek lečenja i iskorišćenost kapaciteta u Bolnici Senta od 1949-1998. godine

Tabela br. 9: učešće stanovnika okolnih opština u korišćenju kapaciteta Bolnice u Senti od 1964-1998. godine

Na tabeli broj 8 lako se može uočiti, da je do porasta prosečne dužine lečenja došlo 1966. godine. Naime, smatramo da se to može povezati sa načinom finansiranja Bolnice, jer, kako nam je poznato, zaključno sa 1964. godinom završio se i period paušalnog finansiranja bolničkih usluga po B.O. danu. Od 1966-1992. godine prosečna dužina lečenja se kretala od 11-13 dana, da bi 1993. godine počela da opada i da se kreće oko 10 dana, kako je to propisima Ministarstva za zdravlje i regulisano.

Što se tiče iskorišćenosti kapaciteta Bolnice, od 1964. godine, kretala se u veoma visokim vrednostima. Ovo stanje je potrajalo sve do 1968. godine kada se grade novi kapaciteti. Nekoliko godina se iskorišćenost kapaciteta kretala u optimalnim granicama (oko 80%), da bi od 1971. godine došlo ponovo do enormnog porasta iskorišćenosti kapaciteta, koji se sve do 1983. godine kreće iznad 90% (od 1975-1980. godine između 98 i 100%). Posle toga dolazi do promene orijentacije bolesnika iz Kanjiže, zbog lokalnog administrativnog forsiranja, iz navodnih finansijskih razloga, te, iskorišćenost kapaciteta od 1984. godine, dolazi ponovo u optimalne granice od 80-85% do 1990. godine. Nakon toga je usledio drastični pad iskorišćenosti kapaciteta Bolnice iz već napred navedenih razloga. Najkritičnija godina je bila 1992. godina sa svega 44% iskorišćenosti kapaciteta. Poslednjih godina se iskorišćenost kapaciteta održava na nivou koji ne prelazi 60%, zbog izuzetno teške finansijske situacije u čitavom zdravstvu.

Na tabeli broj 9 su prikazani procenti korišćenja bolničkih kapaciteta od strane bolesnika iz Sente i okolnih opština, koje su gravitirale Bolnici. Teritorija, sa koje su bolesnici dolazi u Bolnicu, uvek se procenjivala na preko 120.000 stanovnika. Jasno je da se Bolnica godinama razvijala i sve sadržajnije preuzimala i ispunjavala ulogu bolnice regionalnog karaktera. Pacijenti su, verovatno zbog blizine i kvaliteta zdravstvene usluge, koju su dobili u ovoj bolnici, veoma nerado odlazili u druge okolne bolnice, čak i tada kada su na to bili primorani raznim administrativnim merama, kako lokalnog, tako i šireg karaktera. No i to se dešavalo. Do prve preorijentacije došlo je 1967. godine kada su bolesnike iz Čoke pokušali orijentisati u novokneževačku bolnicu a bolesnike iz Kanjiže u subotičku bolnicu. Kako se na tabeli vidi, situacija se veoma brzo menjala i procenat lečenih bolesnika iz ovih opština se ponovo vraćao na one pre preorijentacije.

Kod osiguranika iz opštine Čoka je do najdrastičnije preorijentacije došlo 1966. godine kada je procenat korišćenja Bolnice u Senti pao sa 16,64% u 1965. godini na 8,81% u 1966. godini, a sa najvećim padom u 1967. godini na samo 4,86% učešća u korišćenju kapaciteta Bolnice. Posle ove godine, postepeno dolazi do "vraćanja" bolesnika i od 1970. godine, pa do današnjih dana, osiguranici koriste Bolnicu u Senti "kao svoju bolnicu".

Kod osiguranika iz Kanjiže se preorijentacija na subotičku bolnicu dešavala u više navrata. Prvi pokušaj preorijentacije se desio šezdesetih godina, ali on nije bio toliko drastičan kao onaj, koji se dogodio 1979. godine kada je iskorišćenost Bolnice od strane osiguranika iz Kanjiže, sa 15,40% pala na svega 7,54%. Inače, ranijih godina se iskorišćenost kretala u intervalu od 15-20%. Nizak procenat učešća osiguranika iz Kanjiže, u korišćenju kapaciteta Bolnice, bio je sve do 1992. godine i iznosio je 4,0-8,80%, kada je formiranjem Severnobanatskog okruga postepeno došlo do povećavanja iskorišćenosti kapaciteta od strane Kanjižana, da bi, poslednjih godina, procenat iskorišćenja došao i prevazišao nivo, koji je bio pre prestrukturacije na drugu bolnicu.

Većina osiguranika iz opštine Bečej (po nekim podacima preko 50%) je koristila Bolnicu u Senti, dok su ostali osiguranici odlazili na lečenje u Pokrajinsku bolnicu u Novom Sadu. Procenat korišćenja Bolnice se u poslednjih 30 godina kretao od 18-31,5%, da bi se poslednjih godina (kada su osnovani Okruzi i filijale Zavoda za zdravstveno osiguranje), pacijenti iz Bečeja prestrukturirali na Pokrajinsku bolnicu pa koriste kapacitete Bolnice u Senti sa svega 2-5%.

Godine 1998, iskorišćenost kapaciteta od strane stanovnika opštine Senta, je bila 35,72%, Ade 16,08%, Kanjiže 22,76%, Čoke 14,22%, Novog Kneževca 2,79%, Bečeja 3,32%, dok su, osiguranici iz drugih opština (van Filijale Severnobanatskog okruga), koristili Bolnicu u Senti sa 5,10%.

Grafikon br. 5: prikaz opšte smrtnosti u Bolnici Senta od 1964-1998. godine

Bolnička smrtnost je uslovljena nizom subjektivnih i objektivnih faktora do te mere, da ti podaci imaju samo veoma relativne vrednosti pri ocenjivanju slike patologije kraja. Kako se sa grafikona broj 5 vidi, broj smrtnih slučajeva u Bolnici Senta varira između 0,95 % i 1,68% gledajući od 1964-1986. godine. Sledećih godina dolazi do drastičnog povećanja smrtnosti, koja dostiže preko 4%. Najveća smrtnost u Bolnici bila je 1992. godine i iznosila je 4,79%. Postoji više obrazloženja za ovaku visoku smrtnost tih godina, a najznačajnije je to da se, kako je iz ranijih podataka prikazano, ovih godina drastično smanjuje iskorišćenost kapaciteta, tj. u Bolnicu se primaju samo najhitniji slučajevi, koji su ujedno i najteži, pa je i verovatnoća smrtnog ishoda veća. Naravno da osim ovoga postoje i drugi razlozi, ali se sada u njih ne bismo upuštali.

Što se tiče morbiditeta, pet vodećih bolesti u morbiditetu kod bolnički lečenih pacijenata su: 1. bolesti respiratornog sistema; 2. bolesti srca i krvnih sudova; 3. duševni poremećaj; 4. bolesti digestivnog trakta i 5. povrede i trovanja. Uzimajući u obzir grupe bolesti, najveći broj smrtnih slučajeva je nastao usled bolesti cirkulatornog sistema (kardiovaskularnog i cerebrovaskularnog), za njima slede neoplazme, pa nesrećni slučajevi i bolesti organa za varenje.